Δασικές Πυρκαγιές: Οικονομική σπατάλη ή μέτρα για τη διαμόρφωση μιας νέας συνολικής δασικής πολιτικής;

Αρχική / Νέα / Δασικές Πυρκαγιές: Οικονομική σπατάλη ή μέτρα για τη διαμόρφωση μιας νέας συνολικής δασικής πολιτικής;

(ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ ΤΗΝ ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ)

ΟΙ ΔΑΣΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ

Μετά τις εφιαλτικές Δασικές πυρκαγιές της Χώρας του 2007 και 2018 με τις εφιαλτικές συνέπειες σε νεκρούς αθώους συμπολίτες μας, αλλά και του 2011, του 2009 του  που έκαψαν συνολικά άνω των 6.000.000 στρεμμάτων Δασών και δασικών εκτάσεων, καλλιεργειών, αλλά και εκείνων του 2000 που κατέκαυσαν άλλα 2.150.000 στρέμματα δασών και δασικών εκτάσεων, ο μέχρι σήμερα απολογισμός είναι πραγματικά εφιαλτικός και αγγίζει τα όρια της ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΥΜΦΟΡΑΣ.

Η καταστροφή μεγάλων οικισμών με εκατοντάδες νεκρούς και τα απανωτά ασυγχώρητα λάθη της Πυροσβεστικής ή συχνά και την πλήρη απραξία. Η καταστροφή μέρους του αισθητικού δρυοδάσους της Δαδιάς, της Ζαχάρως Ηλείας με τις τραγικές συνέπειες σε ανθρώπινες ζωές, του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας, του μέρους του Εθνικού Δρυμού Βάλιας Κάλντας το 2000, του ελατοδάσους του Μαινάλου το 2000, της Χαλκιδικής το 2006,  η εφιαλτική ανεπανάληπτη και ουσιαστικά δύσκολα αντιστρέψιμη σχεδόν ολόκληρου του Ορεινού δασικού συμπλέγματος του Γράμμου και του μέρους του Ταϋγέτου (πρόκειται για την μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή που δοκιμάσαμε σε όλη την σύγχρονη ιστορία του Κράτους μας), του Πάρνωνα, του Νότιου Πήλιου, της περιοχής Αιγίου, της Νότιας Εύβοιας επίσης με νεκρούς, της Λακωνίας και το κάψιμο για δεύτερη φορά μέσα σε 8 χρόνια ολόκληρου του Ορεινού όγκου της Πεντέλης, της Χίου για δεύτερη φορά πάλι, δείχνουν ανάγλυφα την πραγματικότητα.

Είναι λοιπόν ανάγκη να γίνει μια συνολική συζήτηση πριν από όλα Πολιτική, αλλά και τεχνική για το θέμα της προστασίας του περιβάλλοντος και των δασών.

ΜΕΡΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΣΥΖΗΤΗΣΗ

Πριν από κάθε περεταίρω συζήτηση θα πρέπει να κάνουμε μερικές διευκρινίσεις για το τι σημαίνουν μερικές έννοιες της Δασοπονίας που συχνά τυγχάνουν πολλαπλής κακοποίησης από διάφορους «ενδιαφερόμενους» σύγχρονους οικολογούντες κάθε ειδικότητας ή και καμιάς ειδικότητας, που νομίζουν ότι μπορούν να ασχημονούν (περιλαμβάνεται και να πλουτίζουν μέσω της διασπάθισης του Δημόσιου χρήματος) ανεξέλεκτα.

Δάσος δεν είναι σύνολο δέντρων μόνο. Είναι ένα οικοσύστημα με πολυλειτουργικές σχέσεις της βιογεωκοινότητάς του με χιλιάδες παράγοντες που αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους.

Και όταν λέμε «οικοσύστημα» θα πρέπει εκτός των παραπάνω να αντιλαμβανόμαστε ότι όλοι οι παράγοντες του οικοσυστήματος μαζί με τις ανθρώπινές δραστηριότητες βρίσκονται σε συνεχή δυναμική ισορροπία. Άλλοτε η ισορροπία διαταράσσεται και επικρατεί ένας παράγοντας, για να ανατραπεί (υπό προϋποθέσεις) και πάλι υπέρ ενός άλλου παράγοντα του πολυπαραγοντικού συστήματος αλληλοεπιδράσεων.

Η «Δασική διαχείριση» δεν είναι η πλήρης απραξία. Δεν είναι απλώς απαγορεύσεις κάθε δραστηριότητας. Είναι το Επιστημονικό εργαλείο υποβοήθησης αποκατάστασης της ισορροπίας των παραγόντων.

Το ότι ορισμένοι φίλοι μας άλλων ειδικοτήτων δεν μπορούν να κατανοήσουν τις ισορροπίες των οικοσυστημάτων και τους μηχανισμούς τους, δεν σημαίνει ότι πρέπει να απλοποιήσουν την έννοια της πολυπαραγοντικής ισορροπίας. Δεν σημαίνει ότι έχουν δικαίωμα να την φέρνουν στα μέτρα τους και να κόβουν σε κομμάτια την Δασική διαχείριση. Είναι σίγουρο ότι θα αποτύχουν. Η συζήτηση αυτή γίνεται βέβαια αλλά κρυφά και ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΩΣ …ΧΩΡΙΣ ΤΟΥΣ ΕΙΔΙΚΟΥΣ.

Γίνεται ανάμεσα στον Υφυπουργό Πολιτικής Προστασίας και στους πολυάριθμους «Στρατηγούς» της Πυροσβεστικής. Είναι σίγουρο ότι θα ολοκληρώσουν το σχέδιό τους και θα μας το σερβίρουν ως πρόοδο. Μόνο που από τώρα σας το λέω θα είναι ΠΑΝΑΚΡΙΒΟ. Αδικαιολόγητα ΠΑΝΑΚΡΙΒΟ…

Πως εννοεί όμως ως Δασική Πυροπροστασία ένας Πυροσβέστης; Την καταλαβαίνει ως φωτιά. Ως κατάσβεση, ως Ελικόπτερο (Ιδιωτικό πάντα… για να γράφουμε… παραπάνω ρήψεις).

Δεν καταλαβαίνει ότι η ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ είναι θέμα της ΔΑΣΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ κι αυτή με την σειρά της θέμα της ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΔΑΣΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ.

Σήμερα η Χώρα μας διαθέτει όλη την απαραίτητη Νομική θωράκιση για να κάνει μια συνολική πολιτική προστασίας περιβάλλοντος. Όμως παρατηρούνται δεκάδες περιπτώσεις επικαλυπτόμενων αρμοδιοτήτων από διάφορες υπηρεσίες είτε κρατικές είτε της τοπικής αυτοδιοίκησης και περιπτώσεις πολυνομίας που ουσιαστικά ακυρώνουν την νομική θωράκιση.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό της Αγροφυλακής η οποία τυπικά ασκούσε  τα καθήκοντα της Δασοφυλακής. Έτσι στον ίδιο χώρο ασκούσαν  φύλαξη η Αγροφυλακή, η Δασοφυλακή και η Ομοσπονδιακή Θηροφυλακή (Της Κυνηγητικής Συνομοσπονδίας Ελλάδας). Δηλαδή τρεις υπηρεσίες από τρεις διαφορετικούς φορείς, δύο Κρατικούς και έναν ιδιωτικό, που δεν προβλεπόταν ο τρόπος συνεργασίας τους και που είχαν οδηγηθεί στην μερική τουλάχιστον απαξίωσή τους χωρίς ουσιαστικό έργο και με παράξενα μεγάλο συνολικό κόστος. Ευτυχώς από τον Μάρτιο του 2011 το προσωπικό της Αγροφυλακής εντάχθηκε στις κατά τόπους Διευθύνσεις Δασών.

Η ΔΑΣΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ Η ΔΑΣΟΠΥΡΟΣΒΕΣΗ

Όπως είναι γνωστό το πρόβλημα των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα είναι παλιό και πολύπλοκο. Από το 1998 πέρασε με νόμο η καταστολή των δασικών πυρκαγιών από την αρμοδιότητα της Δασικής Υπηρεσίαςστην Πυροσβεστική Υπηρεσία.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σε είκοσι δύο χρόνια που λειτουργεί το σημερινό σύστημα:

α. Κάηκαν 226 συμπολίτες μας (πάνω από 10 κάθε χρόνο), εκ των οποίων οι 22 ήταν από το προσωπικό κατάσβεσης προδομένους κυριολεκτικά από παιδαριώδη επιχειρησιακά λάθη, γεγονός παγκοσμίως ΠΡΩΤΟΦΑΝΕΣ!!!.

β. Κάηκαν στο σύνολο περίπου 13.000.000 στρέμματα δασών, δασικών εκτάσεων και καλλιεργειών. Μέσα σε είκοσι δύο μόνο χρόνια έγιναν καταστροφές που αν διατηρούσαμε το παλιό σύστημα (που ασφαλώς θέλει εκσυγχρονισμό) θα συνέβαιναν σε 80-100 χρόνια ! ! !

γ. Κάηκαν 26 πυροσβεστικά οχήματα και πάνω από 5.000 σπίτια.

δ. Και βέβαια πρέπει να σημειώσουμε ότι παρά το ότι το σύστημα κατάσβεσης απεδείχθη αναποτελεσματικό είναι και πολυδάπανο μια και κάθε χρόνο η αντιπυρική προστασία κοστίζει τουλάχιστον 300-1 δις ΕΥΡΩενώ με το παλιό και αποδεδειγμένα πιο αποτελεσματικό σύστημα η Χώρα μας ξόδευε περίπου 23-27 εκατομμύρια ΕΥΡΩ για κάθε χρόνο. (Άξιο λόγου είναι ότι ποτέ η Πυροσβεστική δεν έκανε έναν Δημόσιο Οικονομικό απολογισμό των εξόδων της Δασοπυρόσβεσης)

Με άλλα λόγια ενώ το σύστημα κατάσβεσης έγινε περίπου 3-5 φορές αναποτελεσματικότερο… έγινε και ΔΕΚΑ – ΕΙΚΟΣΙ φορές ακριβότερο.

Εκτός από το τεράστιο περιβαλλοντικό κόστος, η οικονομική αιμορραγία καθιστά στην συνέχεια τα κονδύλια της πρόληψης για την προστασία των δασών δυσεύρετα με αποτέλεσμα να μην λειτουργεί ικανοποιητικά ούτε και η πρόληψη.

Η Χώρα μας διαθέτει στον χώρο της Δασοπυρόσβεσης ήδη από το 2000 όλον τον απαραίτητο εξοπλισμό με ελάχιστες ή και καθόλου ανάγκες συμπλήρωσης.

Αναλυτικότερα :

  • Η Χώρα μας διαθέτει τον μεγαλύτερο στόλο εναέριων μέσων της Ευρώπης και τηρουμένων των αναλογιών και ολόκληρου του Κόσμου.

     

    Είναι χαρακτηριστικό ότι τα εναέρια μέσα που διαθέταμε μέχρι το 2019 συνολικά (μαζί με τα μισθωμένα ελικόπτερα) μπορούν να μεταφέρουν 220 τόνους νερού την ώρα, ενώ συγκριτικά ο στόλος της Γαλλίας δεν μπορεί να μεταφέρει πάνω από 160 τόνους, της Ισπανίας λιγότερους από 120 τόνους και της Πορτογαλίας λιγότερους από 80 τόνους την ώρα.

    Το 2020 τα ελικόπτερα έγιναν 30 ! ! ! και είναι όλα Ιδιωτικά… και η ικανότητα μεταφοράς νερού/ ώρα ξεπερνά τους 250 τόνους νερού.

    Αυτά τα εναέρια μέσα πολυχρησιμοποιούνται χωρίς να είναι πάντα αναγκαίο, με τεράστιο οικονομικό κόστος (Ένα εναέριο μέσο Δασοπυρόσβεσης κοστίζει για μία μόνο ώρα επιχείρησης ανάλογα με τον τύπο 9.000-17.000 ΕΥΡΩ ενώ το ελικόπτερο 35.000 ΕΥΡΩ ανά ώρα πτήσης).

  • Έχουμε περίπου 1.800 πυροσβεστικά οχήματα (Φανταστείτε ότι με το παλιό σύστημα οι Δασικές Υπηρεσίες λειτουργούσαν αποδεδεισμένα αποτελεσματικότερα μόνο με 300-400 Πυροσβεστικά οχήματα. Μικρότερα και κυρίως ευέλικτα οχήματα.
  • Και πάλι τηρουμένων των αναλογιών ανάλογα με τον πληθυσμό και την έκταση, διατηρούμε το ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟ ΣΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ !!! Μόνο οι Στρατηγοί του πυροσβεστικού σώματος (γύρω στους 20) ξεπερνούν σε αριθμό τους Στρατηγούς του Ελληνικού Στρατού.

Παρ’ όλα αυτά και μετά την αλλαγή του συστήματος δασοπυρόσβεσης το 1998, θρηνούμε διαρκώς, ξοδεύουμε διαρκώς και έχουμε μπει σε έναν εφιαλτικό δαιμονικό κύκλο.

Όσο ποιο πολλά ξοδεύουμε τόσο λιγότερα θα έχουμε για την Δασική Διαχείριση την Δασοπροστασία και πρόληψη και όσο δεν έχουμε χρήματα για την Δασική Διαχείριση τόσο θα ξοδεύουμε για περισσότερα ιδιωτικά ελικόπτερα.

Ενώ είναι στην διάθεσή μας περίπου 60.000 εθελοντές Δασοπυροσβέστες περίπου 650 πυροφυλάκια υπολειτουργούν ή έχουν εγκαταλειφθεί στην τύχη τους και έχουν μισοκαταστραφεί. Ενώ οι Δασικοί Συνεταιρισμοί υλοτόμων που κατά το παρελθόν ήσαν πολύ χρήσιμοι στην κατάσβεση δασικών πυρκαγιών, δεν έχουν ενταχθεί σε κανένα σύστημα και η Τοπική Αυτοδιοίκηση προσπαθεί, αλλά δεν μπορεί να ενεργήσει μια και απουσιάζει μια συνολική Εθνική πολιτική για το θέμα.

Ταυτόχρονα παρατηρούμε ότι έχουν δημιουργηθεί στεγανά στην ίδια την Πυροσβεστική Υπηρεσία με ψευδή ή τουλάχιστον περίεργα πορίσματα των αιτιών έναρξης των πυρκαγιών (όπως αυτό της Πάρνηθας) και ανεπίτρεπτες τροποποιήσεις των στατιστικών στοιχείων που …πολλαπλασιάζονται τα περιστατικά πυρκαγιών καταγράφοντας τις αναζωπυρώσεις παλιών Πυρκαγιών ως νέες.

Ο σκοπός είναι μετά την διαίρεση: καμένα στρέμματα/πυρκαγιά να προκύπτει ότι . η επέμβαση είναι άμεση. Τα στεγανά αυτά είναι με τα σημερινά δεδομένα αδύνατον να ελεγχθούν ακόμα και από την ίδια την Δικαιοσύνη.

EΝΑ ΤΡΑΓΙΚΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ (ΩΣ ΦΟΡΟΣ ΤΙΜΗΣ)

Στο σημείο αυτό πρέπει να παραθέσουμε ως παράδειγμα το τραγικό περιστατικό του θανάτου του Διοικητή των Πυροσβεστικών δυνάμεων Γυθείου που έπεσε νεκρός από μια πυρκαγιά μικρής σημασίας χορτολιβαδικής έκτασης. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του γραφείου τύπου της Πυροσβεστικής ο αξιωματικός κατευθύνθηκε με τον οδηγό του σε δύσβατο σημείο της περιοχής, προκειμένου να αναζητήσει περάσματα, από τα οποία θα μπορούσαν να επιχειρήσουν αποτελεσματικότερα τα επίγεια μέσα, για την κατάσβεση της φωτιάς.

Μόλις εντόπισε τα κατάλληλα σημεία, κατέβηκε !!! από το αυτοκίνητο και έδωσε εντολή στον οδηγό του να επιστρέψει και να ενημερώσει τις πυροσβεστικές δυνάμεις για την περαιτέρω δράση τους. Ο οδηγός του αναχώρησε και μόλις επέστρεψε αντίκρισε τον Διοικητή της Πυροσβεστική Υπηρεσίας Γυθείου νεκρό, στο σημείο που τον άφησε.

Και αναρωτιόμαστε :

  1. Πως είναι δυνατόν ο ίδιος ο Διοικητής να μην ήξερε από πριν τα περίφημα «περάσματα» από τα οποία θα μπορούσαν να επιχειρήσουν αποτελεσματικότερα τα επίγεια μέσα;
  2. Πως είναι δυνατόν να έκανε το παιδαριώδες σφάλμα και να έμεινε μόνος και χωρίς ασύρματο κοντά στον χώρο της φωτιάς χωρίς να έχει εξασφαλίσει την διαφυγή του; Ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει.

Και μόνο αυτό το τραγικό περιστατικό εξηγεί γιατί σχεδόν πάντα τις ώρες της κατάσβεσης μιας Δασικής πυρκαγιάς δημιουργούνται συνθήκες πανικού και παρατηρούνται φαινόμενα απερίγραπτης ασυνεννοησίας.

Το πρωτόγνωρο χαρακτηριστικό είναι ότι σήμερα καίγονται ολόκληρα πολύτιμα δασικά συμπλέγματα ακόμα και σε δροσερές περιοχές που καίγονται πάρα πολύ δύσκολα, δεν είναι προσαρμοσμένα να αναγεννώνται μετά από δασικές πυρκαγιές   και δεν είχαμε συνηθίσει την απώλεια τόσο μεγάλων Δασικών εκτάσεων.

Έτσι οι Δασικές πυρκαγιές τροφοδοτούνται στους δασικούς ορεινούς όγκους που έχουν αφεθεί κυριολεκτικά στην τύχη τους και βέβαια φτάνουν στα χωριά και στις πόλεις ενισχυμένες, οπότε είναι και δύσκολο να σβηστούν.

Κατά την γνώμη μας οι εξελίξεις στην αλλαγή του κλίματος είναι πολύ πιο γοργές από ότι περιμέναμε και μας έχουν υπερκεράσει ως προς τους ρυθμούς εξέλιξης. Επομένως και το σύστημα Δασοπυρόσβεσης που δημιουργήθηκε από το 1998 αποδεδειγμένα δεν επαρκεί και πρέπει πια να αναπροσαρμοστεί.

ΑΠΛΕΣ ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΜΑΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΑΣΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ

Μετά την δημιουργία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής χρειάζονται μερικές απλές συνδυασμένες κινήσεις με ελάχιστο και βραχυπρόθεσμο οικονομικό κόστος αλλά πολύ μεγάλα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα πολλαπλά κέρδη, τεράστιο πολιτικό όφελος και τεράστια οικονομία Δημόσιων πόρων.

Η κοινωνία είναι έτοιμη να δεχθεί τις κινήσεις αυτές εφόσον θα είναι σταθερές, συνδυασμένες και σχετικά γρήγορες.

– Η δημιουργία του Ενιαίου Φορέα δασοπροστασίας.

Αγαπητοί φίλοι πρέπει να το καταλάβουμε : η Πυροπροστασία είναι μέρος της Δασοπροστασίας και συνολικά η Δασοπροστασία είναι μέρος της Διαχείρισης δασών.

Ο διαχειριστής του Δάσους ξέρει από πριν και χωρίς άλλη ενημέρωση τα … «περάσματα» του παραπάνω τραγικού παραδείγματός μας, ξέρει ποιο τμήμα καίγεται πιο γρήγορα, ποιο θα μπορούσε να θυσιαστεί και ποιο πρέπει οπωσδήποτε να σωθεί. Ξέρει που μπορεί να γίνει αντιπύρ και που μπορούν να «σταθούν» οι δυνάμεις κατάσβεσης για να πάρουν «αναπνοές» και που μπορούν να ανεφοδιαστούν με νερό ακόμα και μέσα στο καιγόμενο δάσος. Το κυριότερο ξέρουν τους δρόμους διαφυγής.

Πρέπει να μας γίνει συνείδηση ότι η αντιμετώπιση μιας δασικής πυρκαγιάς δεν είναι μια απλή υπόθεση πυρκαγιάς ρουτίνας, είναι μέρος της διαχείρισης και προστασίας των δασών.

Ως υπόθεση λοιπόν Διαχείρισης Δασών, δεν μπορεί να την αντιμετωπίσει το τεχνικό προσωπικό της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας παρά το παρατηρούμενο «φιλότιμο» που το χαρακτηρίζει.

Ο Ενιαίος φορέας θα είναι ένστολο και (υπό προϋποθέσεις) ένοπλο σώμα.

Ο Φορέας θα αναλάβει το εξής έργο :

  1. Τον χειμώνα θα προετοιμάζει τα δάση μέσω υλοτομικών και άλλων προγραμματισμένων παρεμβάσεων στη βάση ενός Δασοτεχνικού Διαχειριστικού σχεδίου δασοπροστασίας έτσι ώστε να είναι δύσκολο να καούν.

    Το Διαχειριστικό σχέδιο δεν είναι που… έχουμε δεξαμενές κλπ.

    Περιλαμβάνει την διαχείριση του Δάσους. Δηλαδή προγραμματίζει τον χρόνο και την ένταση των υλοτομιών που αποτελεί ταυτόχρονα και αφαίρεση της βιομάζας προς παραγωγή ξυλείας.

    Περιλαμβάνει τις παρεμβάσεις για την εξασφάλιση της αναγέννησης των συστάδων, τις ενέργειες για την οικολογική σταθεροποίησή τους, την καλλιέργεια των πηγών νερού κυρίως για την υδροδότηση πόλεων, χωριών ή οικισμών, αλλά και για τις ανάγκες της ίδιας της Δασοπυρόσβεσης. Περιλαμβάνει την εξασφάλιση των ενδιαιτημάτων της ορνιθοπανίδας και των άγριων ζώων και της οικοκλίνης τους.

    Περιλαμβάνει προτάσεις της Δασικής οδοποιίας που υπακούει σε ιδιαίτερα επιστημονικά κριτήρια. Δεν περνάς ας πούμε έναν δασικό δρόμο από όπου θέλεις. Αν είναι να χαράξουμε δρόμους μέσα στην περιοχή διαχείμασης της αρκούδας καλύτερα να το ματαιώσουμε…

    Όσο λοιπόν και να θέλουν μερικοί δεν μπορούν να κάνουν Διαχείριση Δασών. Όσο και να θέλει η Πυροσβεστική να αποκλείσει τους πάντες από το αντικείμενο, ξέρει ότι δεν μπορεί.

    Η επιχειρούμενη σήμερα στα κρυφά οργάνωση του Ενιαίου Φορέα μέσα στην Πυροσβεστική, εκτός από το ότι είναι ένα απ’ ευθείας Πραξικόπημα μια και είναι  αντίθετη σε προηγούμενο ομόφωνο πόρισμα της Βουλής (του 1993), δεν πρόκειται να φέρει κανένα αποτέλεσμα.

    Είναι μία ακόμα απλή… σπατάλη χρημάτων.

    Η πρώτη συστηματική προσπάθεια πρόληψης από τις Δασικές Υπηρεσίες πάντως έγινε τον χειμώνα 2018-2019 και τα αποτελέσματα (παρά την απουσία συχνά του πλήρους Διαχειριστικού σχεδίου και τις δυσκολίες υλοποίησης του προγράμματος παντού) ήταν πολύ ενθαρρυντικά.
  1. Ο Ενιαίος Φορέας θα συμβάλλει στον συντονισμό με τις υπόλοιπες δυνάμεις κατάσβεσης σε τοπικό επίπεδο και μπορεί να οργανώσει την δράση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των Εθελοντών και των Δασικών Συνεταιρισμών.
  2. Ο Φορέας θα επαναλειτουργήσει ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΩΣ τα πυροφυλάκια
  3. Και βέβαια ο Φορέας το καλοκαίρι θα παρεμβαίνει κατασταλτικά αποκλειστικά όμως στην πρώτη πλήξη της πυρκαγιάς. Για να γίνει αυτό θα χρησιμοποιεί ευέλικτα οχήματα και σε περίπτωση προβλήματος θα παρεμβαίνουν τα εναέρια μέσα και η  Πυροσβεστική Υπηρεσία η οποία ασφαλώς και θα εξακολουθήσει να αποτελεί τον κορμό της πυρόσβεσης.

Ο Ενιαίος Φορέας δασοπροστασίας έχει ανάγκη στελέχωσης 3000 περίπου ανδρών και γυναικών, (σήμερα 4.000 περίπου άτομα είναι μόνο οι εποχιακοί δασοπυροσβέστες και άλλοι 1.500 αναμένεται να προσληφθούν στο Πυροσβεστικό Σώμα).

Θα λειτουργεί μέσα στην Δασική Υπηρεσία και επομένως έχουμε εξασφαλισμένη χωρίς επιπλέον έξοδα και την περιφερειακή του οργάνωση, χωρίς να υποβληθούμε στα έξοδα δημιουργίας των 80 περιφερειακών κλιμακίων της Πυροσβεστικής. Έχουμε την Περιφερειακή οργάνωση.

Ο Ενιαίος Φορέας δασοπροστασίας εκτός από την ευθύνη της πρώτης πλήξης μιας δασικής πυρκαγιάς θα έχει φυσικά και ευθύνη των επιχειρήσεων της Πρώτης πλήξης μέσα στο πλαίσιο της Πολιτικής Προστασίας και μόνο στον δασικό και δευτερευόντως στον αγροτικό χώρο.

Ο συνολικός συντονισμός των επιχειρήσεων θα εξακολουθήσει να ανήκει στο Υφυπουργείο Πολιτικής Προστασίας.

Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας δεν είναι ανάγκη να υπάρχει παράλληλα με το Υφυπουργείο. (Άλλη μια σπατάλη χρημάτων). Θυμίζω ότι μας έδωσε κατά καιρούς πολλά κωμικοτραγικά περιστατικά και σωστά ενισχύθηκε.

Ο προτεινόμενος Ενιαίος Φορέας Δασοπροστασίας λειτουργεί με παραλλαγές σε όλες τις μεσογειακές Ευρωπαϊκές χώρες.

Στην Ιταλία και Πορτογαλία υπάρχουν ήδη τα ειδικά ένστολα σώματα. Στην Ιταλία είναι το Guarda forestale και στην Πορτογαλία το Corpo forestal στην Ισπανία το Servicio de prevencion y extintion de incentios forestales ενώ η Γαλλία από καιρό έχει παρόμοιο με την Ισπανία σύστημα.

Κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει βέβαια ότι με την νέα οργάνωση δεν θα έχουμε στο μέλλον Δασικές πυρκαγιές. Θα μετριάσουμε όμως τις συνέπειες όπως το έχουν κάνει οι παραπάνω Ευρωπαϊκές Χώρες  που έχουν παρόμοια Μεσογειακά Οικοσυστήματα.

– Ολοκλήρωση των Δασικών Χαρτών, του Δασολόγιου στα πλαίσια του Εθνικού κτηματολόγιου.

Το θέμα αυτό όσο σύνθετο είναι άλλο τόσο απλό μπορεί να γίνει. Το σίγουρο είναι ότι οι Δασικοί χάρτες θα μας προσφέρουν μια σαφή γνώση το που  είναι το Δάσος που πρέπει να προστατεύσουμε, που είναι οι εκτάσεις που θα μπορούσαμε να πολεοδομήσουμε, που είναι οι ιδιωτικές εκτάσεις, που οι Δημόσιες κλπ. Άλλωστε είναι Συνταγματική επιταγή η ολοκλήρωσή τους.

Δυστυχώς η κατάρτιση των δασικών χαρτών στα πλαίσια του Εθνικού Κτηματολογίου βρήκε αντίθετους πολλούς κλάδους της Παραοικονομίας, δεν υποστηρίχθηκε πάντα σθεναρά από το Πολιτικό Προσωπικό της Χώρας, τορπιλίστηκε πολλές φορές με τελευταία τις αλλαγές στον τελευταίο Περιβαλλοντικό Νόμο 4685/20 που καθιστά τους Δασικούς Χάρτες (που χαρακτηρίζονται από πολύ μεγάλη ακρίβεια) σχεδόν αδύνατο να ολοκληρωθούν και σίγουρα θα τους καθυστερήσει για 30 ακόμα χρόνια.

Παράλληλα μετά την ανερμάτιστη, εξόφθαλμα λανθασμένη, αντιπαραγωγική και αντεθνική (τολμώ να πω), επομένως και επομένως ευθέως αντισυνταγματική απόφαση 710/2020 του ΣτΕ κινδυνεύουμε να ξεριζώσουμε το 30-40% των ελαιώνων, μαζί με απροσδιόριστο αριθμό στρεμμάτων Καστανεώνων, Κερασώνων, καλλιέργειες ακτινιδίων κλπ, για να …αναδασωθούν κατά κανόνα με …«πουρνάρια».

Το ΣτΕ δεν είναι ανάγκη (ούτε είναι αρμόδιο) να ερμηνεύει διαρκώς το άρθρο 24 του Συντάγματος σε θέματα που ορίζοντα ρητώς από αυτό. Η κρίση για το αν η γεωργική καλλιέργεια είναι συνταγματική ή όχι είναι περιττή. ΑΥΤΟ ΤΟ ΟΡΙΖΕΙ ΡΗΤΩΣ ΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ. Η ΑΛΛΑΓΗ ΧΡΗΣΗΣ ΔΑΣΙΚΗΣ ΕΚΤΑΣΗΣ ΓΙΑ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΤΡΕΠΤΗ. (ΥΠΑΡΧΕΙ ΡΗΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ. ΤΕΛΕΙΑ ΚΑΙ ΠΑΥΛΑ).

Τώρα κινδυνεύουμε να εξοντώσουμε, να ξεριζώσουμε από τις εστίες τους και να αστικοποιήσουμε χιλιάδες αγρότες συμπολίτες μας, με απρόβλεπτα αποτελέσματα για το σύνολο της Δασικής Διαχείρισης και Προστασίας, της αγροτικής παραγωγής, της ασφάλειας της υπαίθρου και τέλος και της Εθνικής Οικονομίας και της Εθνικής ασφάλειας.

– Αναδιοργάνωση της Δασικής Υπηρεσίας.

Το θέμα αυτό είναι μάλλον απλό. Απαιτεί όμως σταθερή Πολιτική βούληση.

Η Πολιτεία θέλει όντως την προστασία των Δασών; Αυτό σημαίνει ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ. Το Δάσος δεν προστατεύεται αν τα απαγορεύσουμε όλα μέσα σε αυτό. Το δάσος ανανεώνεται, προστατεύεται επιτηρείται μόνο αν είναι σε διαχείριση. Μόνο με τους ανθρώπους του μέσα σε αυτά και κυρίως με τους αγρότες, τους υλοτόμους, τους μελισσοκόμους, τους κτηνοτρόφους, βοσκούς, τους ρητινοσυλλέκτες.

Η αναδιοργάνωσή της Δασικής Υπηρεσίας είχε ξεκινήσει το 2002 αλλά ανακόπηκε. Σίγουρα πρέπει σε όλες τις περιοχές να ενισχυθεί βασικά με Επιστημονικό προσωπικό.

Οι περίπου 30 Δασολόγοι-Περιβαλλοντολόγοι και 50 Δασοπόνοι της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας αν μεταταχτούν, αρκούν για τις πρώτες βασικές ανάγκες της αναδιοργάνωσης. Πρέπει όμως σίγουρα να πλαισιωθεί γρήγορα με 200 άτομα Επιστημονικού Προσωπικού χωρίς άλλες άμεσες προσλήψεις με την προϋπόθεση της Ορθολογικότερης διαχείρισης των Προσλήψεων στην Πυροσβεστική.

Με δεδομένο ότι η κάθε Δ/νση Δασών έχει ήδη ενισχυθεί σημαντικά από το προσωπικό της διαλυθείσης Αγροφυλακής δεν θα επιβαρυνθούμε ως Χώρα επιπλέον εξόδων.

Τα ευέλικτα οχήματα δασοπυρόσβεσης από την Πυροσβεστική Υπηρεσία θα περάσουν στην Δασική Υπηρεσία οπότε πάλι δεν θα έχουμε επιπλέον έξοδα. Αντίθετα μερικά περιφερειακά κλιμάκια της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας θα συμπτυχθούν σε πολυδύναμα κλιμάκια οπότε θα έχουμε μεγάλη οικονομία σε οικονομικούς πόρους.

Κλείνουμε με μερικές επισημάνσεις της εισαγωγής.

Δάσος δεν είναι σύνολο δέντρων μόνο. Είναι ένα οικοσύστημα με πολυλειτουργικές σχέσεις της βιογεωκοινότητάς του με χιλιάδες παράγοντες που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.

Και όταν λέμε «οικοσύστημα» θα πρέπει εκτός των παραπάνω να αντιλαμβανόμαστε ότι όλοι οι παράγοντες του οικοσυστήματος μαζί με τις ανθρώπινές δραστηριότητες βρίσκονται σε συνεχή δυναμική ισορροπία. Άλλοτε η ισορροπία διαταράσσεται και επικρατεί ένας παράγοντας, για να ανατραπεί (υπό προϋποθέσεις) και πάλι υπέρ ενός άλλου παράγοντα του πολυπαραγοντικού συστήματος αλληλοεπιδράσεων.

Όταν λέμε Πυροπροστασία εννοούμε ένα μέρος της Δασοπροστασίας. Και η Δασοπροστασία είναι θέμα της ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΔΑΣΩΝ. 

Αφήστε τους Δασολόγους-Περιβαλλοντολόγους και τους Δασικούς να κάνουν το έργο τους.

Μην την παραδίδετε το Δάσος σε άσχετες ειδικότητες και σε Επιφανειακούς αγαπητικούς των Δασών και του Περιβάλλοντος.

Δρ Ελευθέριος Σταματόπουλος
Δασολόγος – Περιβαλλοντολόγος Μελετητής